تا به حال با افرادی که تفکر های عجیب و غریب و جادویی داشتند برخورد داشتید؟ فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال احساس، رفتار و گفتار غیر عادی دارد. این افراد روابطشان با دیگران ضعیف است و به نوعی ار روابط اجتماعی کناره گیری می کنند و به جز افراد خانواده اکثرا دوستی و رابطه نزدیکی با کسی ندارند. شخصی که به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال مبتلا است افکار عجیبی دارد و تصور می کند که داری قدرتی ماورایی و جادویی است، مثلا ممکن است خود را دارای حس ششم بداند یا بگوید که قدرت کنترل ذهن یا ذهن خوانی دارد.
این افراد تصور می کنند دیگران قدرت و اراده ای در برابر خواسته آنان ندارند. این افراد به دلیل اینکه چنین افکاری دارند احتمال بالایی دارد که به فرقه های مذهبی خاص، گروه ها و اعمال جادوگری و طالع بینی جذب شوند. وقتی به گفت و گو با آنان می پردازید، صحبت هایشان به نظر عجیب و غیر منطقی است ولی با این وجود قابل فهم است.
فهرست مطالب
تفاوت شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوتایپال
در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال و اسکیزوئید، ویژگی هر دو اختلال این است که در روابط اجتماعی مشکل دارند و سازگاری اجتماعی آنها پایین است. همچنین شخصیت اسکیزوتایپالو اسکیزوئید رفتار هایی دارند که جلب توجه می کند اما این دو اختلال تفاوت هایی نیز دارند که باعث شده به عنوان دو اختلال جداگانه طبقه بندی شوند.
یکی از تفاوت های این دو اختلال در روابط اجتماعی آنهاست. فردی که به اختلال شخصیت اسکیزوئید مبتلاست علاقه ای ندارد که با دیگران ارتباط داشته باشد. چه روابط اجتماعی ساده و چه روابط عاشقانه و جنسی. این اشخاص بیشتر ترجیح میدهند تنها باشند و علاقه ای به معاشرت با دیگران ندارند. اما در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال به این علت روابط اجتماعی مناسبی ندارند که از تعامل با دیگران می ترسند، نه اینکه علاقه ای ندارند با دیگران ارتباط داشته باشند.
از طرف دیگر، در اختلال شخصیت اسکیزوئید، فرد نسبت به نظر و انتقاد دیگران بی تفاوت است و اهمیتی نمی دهد ولی در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، شخص به نوعی دچار پارانویا و شک به دیگران است که گاهی فکر می کند دیگران در مورد او صحبت می کنند.
سبب شناسی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
علت این اختلال هنوز چندان مشخص نیست اما بسیاری از دانشمندان پس از تحقیقات صورت گرفته به این توافق رسیدند که در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ترکیب عوامل زیستی و ارثی، روانی و اجتماعی تاثیر می گذارند. با توجه به آنچه گفته شد، نمی توان گفت که یک عامل خاص در این اختلال دخالت دارد بلکه چنین عامل به هم پیوسته در آن دخیل است. د ر تحقیقات مشخص شده که اگر فردی به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال مبتلا باشد احتمال زیاد فرزندانش نیز به این اختلال مبتلا خواهند شد. به علاوه دیده شده که چگونگی محیط زندگی فرد و پر تنش و استرس زا بودن آن نیز در این اختلال دخیل است.
تحقیقات جدید صورت گرفته نشان می دهد که افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال اختلال های شناختی مانند اختلال اسکیزوفرنی نشان می دهند ولی در این اختلال بیشتر حافظه فعال، توجه پایدار و یادگیری کلامی مشکل پیدا می کند و نقص های فکری عمومی کمتر است.
تفاوت اسکیزوفرنی و اسکیزوتایپال
در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال هذیان و توهم از علایم و نشانه های تشخیص نیست و اگر هم فرد دچار هذیان یا توهم شود به هیچ وجه شدت آن و تداوم آن در حد بیماران اسکیزوفرنی نیست. از طرف دیگر فردی که به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال مبتلا می شود، نظرات دیگران را در مورد نادرست بودن افکار و درک خود می پذیرند و این امکان هست که به این نتیجه برسند که اشتباه می کنند ولی فرد مبتلا به اسکیزوفرنی این نظرات را نمی توانند بپذیرند.
درمان شخصیت اسکیزوتایپال
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند اکثرا برای درمان مشکلات دیگر نظیر افسردگی، اضطراب و مشکلات خلقی دیگر اقدام به درمان می کنند و اینطور نیست که به قصد درمان رفتار های خاص اسکیزوتایپال به سراغ درمان بیایند. افراد اسکیزوتایپال برای درمان مقاومت می کنند چرا که به نظرشان مشکلی ندارند و این دیگران هستند که آنها را نمی فهمند و از حسادت قدرت های ماورایی آنها، به آنان انگ بیمار روانی می زنند. برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال از ترکیب دارو درمانی و روان درمانی استفاده می شود. داروهای مصرفی در این اختلال اکثرا مشابه داروهایی است که در اسکیزوفرنی تجویز می کنند مانند داروهای ضد روانپریشی.
برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یکی از پر کاربرد ترین روش های درمانی روانکاوی است. البته از درمان شناختی رفتاری هم استفاده می کنند. در درمان روانکاوی این اختلال به شکل عمیق به بررسی اختلال می پردازند و زمان درمان به همین دلیل است که بیشتر می شود. در درمان این اختلال نباید سعی کرد که عقاید بیمار را زیر سوال برد. از آنجایی که بیمار از هر ارتباط نزدیکی دوری می کند و این ارتباط به او اضطراب وارد می کند به هین دلیل باید فضای گرم و مراجع محور را برایش فراهم کرد.
علایم اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
شروع اختلال شخصیت اسکیزوتایپال معمولا در اوایل نوجوانی یا اوایل بزرگسالی است. اختلال شخصیت اسکیزوتایپال رفتار هایی پایدار و طولانی مدت هستند که عموما در سنین بزرگسالی می توان تشخیص داد. این به این علت است که کودکان و نوجوانان در یک سری تغییرات رشدی متناسب با سن خود قرار دارند از این رو برای تشخیص این اختلال حدود یک سال باید علایم را داشته باشند.
برخی نشانه های این اختلال:
- اعتقادات خرافی
- پوشش و ظاهر عجیب و نامعمول
- صحبت کردن و افکار مبهم، استعاره ای و کلیشه ای
- روابط اجتماعی ضعیف
- اضطراب داشتن در جمع
- اضطراب اجتماعی به دلیل بدبینی به دیگران نه قضاوت منفی در مورد خود
فردی که به این اختلال مبتلا است ممکن است دچار سوتفاهم هایی در رابطه خود با دیگران شوند. این اختلال اگر به طور مناسب درمان نشود و فرد اقدام به درمان نکند ممکن است تا پایان عمر با این اختلال درگیر باشد. ظاهر عجیب این افراد الزاماً به این معنی نیست که لباس های عجیب غریب بپوشند بلکه خیلی وقت ها افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال لباس های نامرتب و ژولیده دارند که کاملا آنها را از دیگران متمایز می کند.
تست اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
برای این اختلال آزمونی وجود ندارد که بتواند تشخیص دقیق بدهد و آزمون هایی ساخته شده که فقط در ابتدا صورت می گیرد و یک تشخیص کمکی و اولیه می دهند ولی ارزیابی دقیقی از اختلال فرد نمی دهند. به همین دلیل است که این آزمون ها اکثرا برای کار های آموزشی استفاده می شوند و ارزیابی دقیق باید توسط متخصص روانشناس یا روانپزشک صورت گیرد. این تست ها چندان هم ارزیابی شده نیستند. یک نمونه از این تست ها آزمون سه دقیقه ای اختلال شخصیت اسکیزوتایپی است که جان اورمل آن را ساخته.
رابطه اختلال شخصیت اسکیزوتایپال با شریک خود
رابطه با یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یک رابطه ی عادی نیست. این افراد عموما یا وارد یک رابطه عاشقانه نمی شوند یا اگر هم این اتفاق بیفتد با یک فرد درونگرا که آنها را درک می کند وارد یک رابطه عمیق و طولانی می شوند.
شریک افراد اسکیزوتایپال اغلب از این موضوع که فرد مبتلا همواره گوشه گیر به نظر می رسد و زمان زیادی را به تنهایی نیاز دارد آزرده می شوند. این موضوع که مبتلایان این اختلال به مسایل کم اهمیت وسواس زیادی نشان می دهند نیز گاهی اذیت کننده است و ممکن است با یک مشکل ساده این افراد سریعا عصبی شوند. برخی مبتلایان هم نشانه های پارانویا و شکاک بودن نشان می دهند.
چگونه در مقابل یک فرد شخصیت اسکیزوتایپال رفتار کنیم؟
ممکن است در رفتار با یک شخصیت اسکیزوتایپال سعی کنید که زندگی او را خودتان کنترل کنید و به او اجازه ندهید که خودش به رفع مشکلات خود و تلاش برای رسیدگی به آنها بپردازد ولی این رفتار با فرد مبتلا به شخصیت اسکیزوتایپال احتمال زیاد مضر خواهد بود. با دخالت بیش از حد و نا به جا در رفع مشکلات آنها، این فرصت را از آنان سلب می کنید که به تنهایی مشکل را رفع کنند و حس موفقیت داشته باشند.
گاهی این حس موفقیت در افراد اسکیزوتایپال به بهبود علایم اختلال کمک می کند بنابراین خوب است گاهی چالش ها و مسئولیت هایی را به این افراد واگذار کنیم و این فرصت را به آنها بدهیم که به جای زندگی در یک محیط ساده سازی شده توسط ما، خودشان هم به موفقیت هایی دست پیدا کنند. باید آنها را برای انجام مسئولیت هایی که به خوبی انجام می دهند تشویق کنیم، به آنها این اطمینان را بدهیم که لایق عشق و دوستی هستند و کمکی باشیم که آنها را به جلسات درمانی هدایت میکند.
امیدواریم که اطلاعات مفیدی را به شما کاربران گرامی ارایه کرده باشیم. لطفا نظرات، پیشنهادات و انتقاداتتون رو در بخش دیدگاه های سایت، با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. در وبسایت مهدی خلیلی بهترین مطالب آموزشی روانشناسی قرار داده خواهد شد. امیدواریم از این مطالب آموزشی روانشناسی استفاده لازم را ببرید. مقاله اختلالات شخصیت هم بسیار خواندنی است. پیشنهاد می شود این مقاله را نیز مطالعه نمایید.
پیج اینستاگرام مهدی خلیلی
عالی بود دکتر👌🏻
این شخصیت ها آیا افرادی با اعتماد به نفس ضعیف هستند همیشه یا این افکار باعث حس خودشیفتگی هم در آنان می‌شود؟ یعنی شخصیت اسکیزو تایپال معتقد به این است که نیروهایی مثل جادو و چشم بد و بدخواهی دیگران او را مقهور خود کرده، یا خودش را دارای قابلیت و قدرت تاثیر بر دیگران می‌داند؟ چون نتیجه اش فرق می‌کنه و ممکنه آدم ضعیف و یا قوی تری به نظر برسه؟
این افراد خیلی شبیه شخصیت های گوشه گیر و منزوی هستند ولی افکار عجیب و غریب دارند و تفکرات جادویی آنها باعث تمایزشان می شود.
متوجه شدم. ممنون. پس عجیب غریب بودن شرط لازمه.
آیا در روانشناسی اختلال شخصیت درمان می‌شود یا اختلال رفتار؟ یعنی شخصیت چیزی ثابت و تغییرناپذیر محسوب نمی‌شود؟
من گیج شدم چون فکر می‌کردم شخصیت ماندگارست و باید رفتار و افکار را تغییر داد.
سپاس از شما 🙏
این شخصیت برام آشناست و حس می‌کنم دیدمشون. مثلاً یکی که فکر می‌کنه اگه من بقیه را نفرین کنم یک چیزیشون میشه، یا آدم شکاکیه که احساس می‌کنه همه می‌خوان بهش ضربه بزنند، یا اعتقاد به موجودات ماوراء و سحر و جادو باعث شده خودش را در معرض این چیزها ببینه . گمونم این شخصیت بیشتر خودش را اثر گذار می‌دونه تا این که تحت تأثیر و سلطه ی این نیروها باشه، همچین چیزیه ؟
بیشترین نکته مهم اینه که تفکرات جادویی آنها غیر منطقی است و حرف های عجیب غریب آنها را متمایز می کند.
متوجه شدم. ممنون. پس عجیب غریب بودن شرط لازمه.
بسیار عالی و کاربردی 🙏🙏