3 نوع اهمال کاری

فعل اهمال کردن (Procrastinate) در لغت نامه به معنای «به تعویق انداختن، کنار گذاشتن، با تاخیر انجام دادن و طفره رفتن» است. کلمه‌ اهمال کاری هم از دو عبارت لاتین تشکیل‌شده است: Pro به معنای محول کردن و Crastinus به معنای «تعلق به فردا» است. پس به ‌طور کلی محول کردن به فردا این گونه معنا می شود که «بعدا انجامش می دهم!». متـرادف هـاي آن شـامل مسامحه به تاخيراندازي، دو دلي و به عقب انداختن انجام كاري به ويژه بـه علـت بـي دقتـي عادتي، يا تنبلي و به تعويق انداختن يا تاخير غير ضروري است.

اهمال کاری یعنی اینکه به جای اینکه به دنبال کارهایی که ضروری هستند برویم آن ها را عقب بیندازیم و به دنبال کارهای غیر ضروری که از درجه ی اهمیت کمتری برخوردار هستند برویم. به بیان دیگر، کارهایی که زحمت کمتری دارند و در درجه ی اهمیت ضروری ما نیستند را در الویت قرار دهیم و از کارهای ضروری و درجه ی اهمیت بالاتر که سخت تر می باشند دوری کنیم. اگر به دنبال شکل ساده‌تری از تعریف اهمال کاری باشیم، تعریف گرگوری شراو (Gregory Shraw) می‌تواند گزینه‌ی خوبی باشد. اهمال کاری یا تعویق انداختن زمانی می‌تواند به عنوان یک مشکل و اختلال رفتاری مورد توجه جدی قرار بگیرد که سه ویژگی زیر را داشته باشد:

• موجب کاهش کارایی شود.
• کارها و فعالیت‌های ضروری را هم دربر می گیرد
• به طور کلی باعث تاخیر در انجام فعالیت‌ها شود

اهمالکاری یعنی چه

به عبارت دیگر اگر یک فرد باید تا فردا یک هدیه برای تولد دوست خود بخرد و امروز هم جمعه هست و کار دیگری ندارد، عقب انداختن خرید هدیه ی تولد از صبح به ظهر یا عصر – حتی اگر به قصد استراحت بیشتر باشد – نوعی از اهمالکاری نیست. اما اگر در دانشگاه باشد و برای خودش می‌چرخید و به در و دیوار نگاه می‌کنید و در همان وضعیت دوستانش منتظر او هستند که به سراغشان برود و انجام پروژه درسی را آغاز کند، باید قبول کنیم که به صورت جدی گرفتار اهمال کاری هستید.

از آنجایی که اهمال کاری برای هر فردی ممکن است در هر موقعیت و شرایطی پیش بیاید، نمی‌توانیم به راحتی آن را یک اختلال رفتاری یا یک مشکل نگران‌کننده در زندگی بدانیم. در واقع باید گفت که همه افراد در بعضی شرایط و موقعیت‌ها، به اهمال کاری روی می‌آورند و این رفتار تا حدی می تواند طبیعی باشد. اما اگر سه ویژگی زیر در کسی وجود داشته باشد و به طرف اهمال کاری رود، می‌توانیم آن را نگران‌کننده یا به عنوان اختلال اهمال کاری بدانیم:

• اهمال کاری در کارهای بسیار ضروری هم رخ دهد.
• اهمال کاری باعث کاهش محسوس کارایی فرد در زندگی شود.
• اهمال کاری به طور کلی موجب تاخیر در انجام فعالیت‌های فرد شود.

تاریخچه اهمال کاری

معضل اهمال کاری معضلی است که از دوران باستان مطرح بوده است. مصریان باستان از دو واژه که هر دو با بقا مرتبط بودند و اهمالکاری ترجمه می شدند، استفاده می کردند. یکی از این واژه‌ها به عادت مفیدی اشاره داشت که فرد برای دوری کردن از کارهای غیرضروری و فعالیت تکانشی به کار می‌برد و درنتیجه باعث صرفه‌جویی در میزان مصرف انرژی بدنی می‌شد.

دیگری هم به‌عنوان عادت مضر تنبلی در انجام امور حیاتی بود به طور مثال عدم کشت در زمان مناسب از سال و کشت در زمان سیلابی شدن رود نیل که ذخیره‌ غذایی را به خطرمی‌انداخت. ساموئل جانسون (Samuel Johnson) در سال ۱۷۵۱ در وقتی که فردی منتظر مقاله‌ او بود و تحویل مقاله هم دیر شده بود، در مورد اهمالکاری این‌گونه نوشت: «حماقتی که به ما اجازه می‌دهد تا کاری که راهی برای فرار از آن نداریم را به عقب بیاندازیم، به‌نوعی یک نقطه ‌ضعف عمومی و خلاف اصول اخلاقی است. در این ‌بین سرزنش‌های عقلانی ناشی از آن‌هم کم‌وبیش در هر ذهنی وجود دارند».

عوامل اهمال کاری

این عوامل را میتوان به صورت ذیل بیان نمود

عدم تمرکز

عدم تمرکزبه صورت ناخود آگاه و غیر ارادی اتفاق میفتد که یکی از دلایلی است افراد به سمت اهمال کاری می روند. افرادی که همیشه ازکمبود تمرکز رنج می‌برند و خودشان را فردی بدون تمرکز می‌دانند، ترجیح می‌دهند روزها را بدون برنامه سپری کنند و به همین دلیل، زمان اهمیت چندانی برای آن‌ها ندارند. در موارد بسیاری عدم تمرکز، به صورت ناخودآگاه و غیر ارادی اتفاق می‌افتد، که باعث نوعی از اهمالکاری است. بنابراین اگر احساس می‌کنید که به دلیل ضعف در تمرکز شما این اهمال کاری رخ داده است ، بهتر است به سراغ راهکارهای افزایش توجه و تمرکز بروید.

کمبود انرژی

قطعا شما زمانی که انرژی بالایی نداشته باشید، به دنبال انجام کار و فعالیت هم نمی‌روید. افرادی که به کمبود انرژی مبتلا هستند، معمولا به سمت اهمال کاری حرکت می‌کنند و به هر شکلی کارها و فعالیت‌های خود را مدام به تعویق می‌اندازند.

در موارد بسیاری این فقدان انرژی از سبک زندگی ناسالم مانند نداشتن خواب کافی، پرخوری و … است که با تغییراتی در زندگی تا حد زیادی برطرف می‌شود.

عدم مهارت در تصمیم‌گیری

یکی دیگر از دلایل اهمال کاری تردید در تصمیم گیری است که باعث به تاخیر انداختن کارها می‌شود. عده ای که مهارت کافی برای تصمیم‌گیری درست ندارند، مدام فعالیت‌های خود را به عقب می‌اندازند و برای شروع کارها بیش از حد صبر می‌کنند. برای مثال کسی که از وزنش راضی نیست و قصد کاهش وزن دارد، اما تردید دارد کدام نوع رژیم غذایی را شروع کند، عموما شروع رژیم را هر دفعه به تاخیر می‌اندازد. یکی دیگر از دلایل مهم اهمال کاری را می توانیم ناتوانی در تصمیم‌گیری بیان کنیم.

برنامه‌ریزی غلط

برنامه ریزی نادرست خود شامل اهمال کاری می شود. مانند محاسبه ی نادرست زمانی که باید صرف شود تا در نظر نگرفتن تمام اموری که منجر به انجام کار می شود. برنامه‌ریزی‌هایی که کارهای غیرضروری را در اولویت انجام، قرار می‌دهند یا آنقدر غیرواقع‌گرایانه هستند که از توانایی فرد خارج هستند، اهمال کاری را به دنبال می‌آورد. بنابراین اگر اهمالکاری شما به دلیل اینکه شامل برنامه‌ریزی‌های غلط و غیرواقعی است رخ می‌دهد، باید در آن تجدید نظر کنید.

فشار زیاد و استرس بالا

بالا بودن فشار روانی و استرس در بسیاری از موارد اهمال کاری را به دنبال دارد. در واقع در شرایطی که وظایف متعددی به فرد واگذار می‌شود، فشار ناشی از انجام آن افزایش می‌یابد و فرد احساس می‌کند که دیگر توانایی ادامه دادن ندارد و به همین دلیل سمت اهمالکاری می رود.

کمالگرایی

افرادی که کمال‌گرا هستند ، عموما به اهمال کاری هم دچار می‌شوند. این افراد به این دلیل که علاقه ی زیادی دارند تا کارها را در بالاترین سطح کیفیت انجام دهند و بهترین نتیجه را بگیرند، عموما انجام کار و پروژه‌ها را به وقت دیگری موکول می‌کنند که بتوانند آن را در بهترین حالت انجام دهند.

ترس از شکست خوردن

شایع ترین دلیل اهمال کاری علت های اهمالکاری ترس از شکست است. کسانی که ترس از شکست در کارها را دارند و تصور می‌کنند نمی توانند کار خود را به خوبی به اتمام برسانند، اهمال کاری را انتخاب می‌کنند.

 انواع اهمال کاری

اهمال کاری گرایشی

تقریبا در همه آدم‌ها اهمال کاری گرایشی اتفاق می‌افتد. در واقع همه شما در زندگی گرایش‌هایی دارید که با توجه به آن‌ها به انجام دادن یا انجام ندادن کارها ترغیب می‌شوید. از جمله دلایلی که اهمال کاری گرایشی را به همراه دارد می‌توان به وجود ترس‌ها از انجام دادن کارها، تنبلی و یا لجبازی با خود و دیگران اشاره کرد.

اهمال کاری شناختی

از دیگر انواع اهمال کاری باید به اهمال کاری شناختی اشاره کنیم. این اهمال کاری در مواردی اتفاق می افتد که فرد به درستی نمی‌داند چه چیزی می‌خواهد و قصد انجام چه کاری را دارد. این عامل بیشتر به نشناختن اهداف باز می‌گردد و سردرگمی را برای فرد به همراه دارد.

اهمال کاری جسمانی

این نوع اهمال کاری به شرایطی برمی‌گردد که فرد، بیماری را برای به تعویق انداختن کارها را بهانه‌ می‌کند و به دنبال انجام آن نمی‌رود. همچنین کمبود انرژی و بی‌حالی، باعث بروز اهمال کاری جسمانی می‌شود و فرد را برای انجام کارها به عقب می‌راند.

اهمال کاری از دیدگاه روانشناسی

اصل لذت می تواند مسئول اهمال کاری ما باشد؛ برخی از روانشناسان چنین رفتاری را به عنوان مکانیسم برای مقابله با اضطراب در شروع یا تکمیل هر کار می دانند. مطالعاتی در سال 2010 نشان داد که اضطراب به همان اندازه ممکن است باعث شود مردم شروع به اتمام کار و تمرکز روی مطالعات را نداشته باشند. به عبارت دیگر، اضطراب موجب می شود تا مردم به تاخیر هر چیزی بپردازند. پاسخ های متقابل اهمال کاری عبارتند از:

• اجتناب
• انکار و بی اهمیت بودن
• حواس پرتی
• معکوس نزولی
• سرزنش
• شوخ طبعی

اهمال کاری متفرقه

انواع دیگری از اهمال کاری هم وجود دارند که به عنوان اهمال کاری متفرقه شناخته می‌شود. مثل بیش از حد نرمال آنلاین بودن و وقت تلف کردن در فضای مجازی، توجه کردن بیش از حد به نظرات و انتقادات دیگران و منحرف شدن از مسیر، کمبود شناخت و توقع داشتن بیش از اندازه از خود، در عین عقب افتادن کارها به تفریح کردن پرداختن.

روانشناسی اهمالکاری

اهمالکاری و تنبلی «سیاوش» را می توانیم در سه وجه مختلف مورد بررسی قرار دهیم:

1. خودشکوفایی
2. حفظ موقعیت شخصی
3. احساس بی مسئولیتی نسبت به دیگران

 خودشکوفایی: به خصوصیات فرد و هدفهایی که در زندگی آن را دنبال می کند ارتباط پیدا می کند. مثلا «مد» فریفته مردی می شود و او را دوست دارد و برای رضایت او دست به اقداماتی می زند. اما تمام تلاشهای خود را در این مورد به کار نمی بندد. به پندهای دیگران هم گوش فرا نمی دهد. خلاصه آن را امری جدی در نظر نمی گیرد.

حفظ موقعیت شخصی: به تمام فعالیتهایی گفته می شود که فرد برای زندگی خود به کار می برد. همه وظایف شغلی و شخصی او که در زندگی خود هرچه بیشتر لذت ببرد، شامل آن می شود. به عنوان مثال، برای شما خیلی اتفاق می افتد که در انجام بعضی از کارهایتان، دچار اهمال کاری می شوید. مثلا در انجام تکالیف درسی خود را با تاخیر زیاد ارایه می دهید. با دوست خود جایی قرار می گذارید و سر موقع نمی روید، در نتیجه برنامه های او را به هم می زنید. دوست شما امکان دارد در ساعتی که شما دیر می رسید با فرد دیگری قرار دارد و نمی تواند آن را به زمان دیگری بیندازد.

بنابراین، تاخیر شما در ارتباط دوستانه شما اثر نامطلوبی برجای می گذارد. برای رفتن به مهمانی در ساعت معینی قرار می گذارید تا از منزل خارج شوید ولی به موقع آماده رفتن نمی شوید و موجب ناراحتی دوستان خود می شوید. در راه به ترافیک غیر قابل پیش بینی برمی خورید و معطل می شوید. در واقع شما باعث آن شده اید. وقتی دوستی این مطلب را آشکارا یا به کنایه به شما گوشزد می کند، شما به نظرات او توجه نمی کنید یا ناراحت می شوید و ناراحتی خود را بروز می دهید.

احساس عدم مسئولیت در مورد دیگران: در کارتان احساس مسئولیت ندارید و در زندگی کم کم دوستانتان را از دست می دهید. شما به عنوان فردی که همیشه کارهایش را با تاخیر انجام می دهد، معروف شده اید ولی به آن توجهی نمی کنید. اگر فردی شما را اهمالکار و تنبل خطاب کند، ناراحت می شوید؛ زیرا نسبت به رفتار خود حساسیت پیدا کرده اید.

خود را به خاطر همین رفتار سرزنش می کنید ولی دلتان هم نمی خواهد به دیگران حق بدهید که از رفتار شما اظهار شکایت داشته باشند و همین بی مسئولیتی باعث می شود که شما به نصایح دوستان، استادان و کسانی می خواهند در این باره به شما یاری کنند، گوش فرا نداده، در نتیجه آنها را از دست می دهید. رفتار «سیاوش» در به عقب انداختن نه تنها موجب آسیب دیدن شخصیت شغلی و اجتماعی او شده، بلکه دوستانش را هم از دست می دهد.

روش های مقابله با اهمال کاری و درمان اهمال کاری

ما میتوانیم با روش و تمرین های زیراختلال اهمال کاری را در زندگی خود کاهش داد و روند تحول در زندگی را پیش بگیریم

برای شناخت خود تلاش کنید

شناخت بهتر خودتان یکی از بهترین راهکارهای مدیریت اهمال کاری است. بنابراین تلاش کنید که در طول روز چند دقیقه را به خودتان اختصاص دهید و خودتان را بیشتر بشناسید. وقتیکه به درک کامل و درستی از خود، شخصیت و توانایی ها و خواسته‌هایتان می‌رسید، در انتخاب، انجام و مدیریت کارها هم می توانید به خوبی عمل می‌کنید.

بعداز انجام کارها به خود پاداش دهید

یکی از بهترین روش‌های مبارزه و کاهش اهمال کاریی ، پاداش دادن به خود است. بنابراین سعی کنید برای انجام دادن و به پایان رساندن کارها، پاداش‌هایی را برای خود در نظر بگیرید. این کار موجب ایجاد انگیزه برای شما خواهد شد و میزان اهمال کاری در کارها را به کمترین سطح می‌رساند.

واقع‌بینانه برنامه‌ریزی کنید

همان گونه که اشاره کردیم، بیشتری دلیل اهمال کاری، برنامه‌ریزی ایده‌آل گرایانه و غیر واقعی است. بنابراین یک بار در برنامه‌ریزی خود دقت کنید و برنامه خود را با به شکل واقعی و قابل اجرا درآورید. هر چقدر برنامه‌ریزی بهتر و دقیق تری برای فعالیت‌های خودتان داشته باشید، در انجام کارها هم موفق‌تر خواهید شد.

سنجش عواقب اهمال کاری

زمانی که عواقب اهمال کاری را به خود یادآور می شوید، عملکرد بهتر و درست‌تری را هم نشان می دهید. بنابراین به یاد آورید که اگر کاری را انجام ندهید، چه اثراتی را دارد و با چه مشکلاتی مواجه خواهید شد.

تبدیل کردن اهداف بلند مدت به کوتاه مدت

انجام اهداف بلند مدت برای کسانی که دچار اهمالکاری هستند، کار چندان راحتی نیست. از جهتی، اجرایی کردن کارهای بزرگ و اهداف طولانی مدت، شما را در میانه راه خیلی خسته می‌کند و همین عاملی برای انجام ندادن و به تعویق انداختن کارها می‌شود. پس سعی کنید هدف های خود را به شکل کوتاه، کوچک و قابل اجرا درآورید و سپس به آن عمل کنید.

وظایف را تبدیل به عادت کنید

وقتی کاری تبدیل به یک عادت روزانه می‌شود، انجام دادن آن آسان‌تر است. بنابراین تلاش کنید تا نام وظیفه را از روی آن‌ها بردارید و به عنوان یک عادت به آن بنگرید. امیدواریم که اطلاعات مفیدی را به شما کاربران گرامی ارایه کرده باشیم. لطفا نظرات، پیشنهادات و انتقاداتتون رو در بخش دیدگاه های سایت، با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. در وبسایت مهدی خلیلی بهترین مطالب آموزشی روانشناسی قرار داده خواهد شد. امیدواریم از این مطالب آموزشی روانشناسی استفاده لازم را ببرید. مقاله خانواده درمانی  هم بسیار خواندنی است. پیشنهاد می شود این مقاله را نیز مطالعه نمایید.

پیج اینستاگرام مهدی خلیلی