4 دلیل لالی انتخابی یا موتیسم

لالی انتخابی یا موتیسم یک نوع اختلال اضطرابی شدید است که سن شروع آن عموما در دوران کودکی است. این اختلال به گونه ای است که فرد مبتلا در برخی مواقع و موقعیت ها نمی تواند صحبت کند. برای والدینی که کودک آنها به لالی انتخابی مبتلا شده این موضوع بسیار نگران کننده است و در بیشتر مواقع دیده می شود که به کودک فشار می آورند تا حرف بزند. در این اختلال فرد در حقیقت مشکلی در صحبت کردن ندارد و می تواند به شکل عادی صحبت کند اما در مواقعی خاص قادر به حرف زدن نیست.

این اختلال در صورتی که در کودکی آغاز شود ولی درمان نشود ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. از آنجایی که مبتلایان به این اختلال در موقعیت هایی که توان صحبت را ندارند به هر نحوی که شده فرار می کنند و از صحبت کردن دوری می کنند وقتی انتظار برود که صحبت کنند ممکن است این اضطراب شدید حتی موجب وحشتزدگی یا حمله پانیک در فرد شود. همچنین این افراد می آموزند که این موقعیت ها را پیش بینی کنند و از قرار گرفتن در آن شرایط اجتناب کنند اما این خودداری ها و فرار از موقعیت های اجتماعی پس از مدتی باعث می شود که بیماری آنها تشدید شود.

لالی انتخابی در بزرگسالان

در بزرگسالان درمان اختلال لالی انتخابی می تواند تا حدودی ساده تر باشد چرا که بزرگسالان راحت تر می توانند بر این اختلال غلبه کنند. با این حال چون سال ها تعاملات اجتماعی آنها دچار مشکل شده و یا نتوانستند ظرفیت شغلی و تحصیلی خود را به دست آورند به همین علت ممکن است مدت ها با اثرات روانی آن دست و پنجه نرم کنند. در حالت عادی فرد بزرگسال می تواند به یک متخصص روانشناس مراجعه کند و با استفاده از جلسات پشتیبانی گفتار درمانی حرفه ای اختلال لالی انتخابی را درمان کند.

لالی انتخابی در dsm5

برای لالی انتخابی در کتاب راهنمای تشخیص اختلالات روانی گفته شده که لازم است کودک وقتی در یک موقعیت اجتماعی مانند کلاس قرار می گیرد و این انتظار وجود دارد که به شکل عادی صحبت کند او قادر به حرف زدن نیست. به این نکته هم اشاره شده که این کودک ممکن است بتواند در خانه یا موقعیتی دیگر به طور عادی صحبت کند. اختلال لالی انتخابی یا موتیسم در dsm5 به عنوان یک اختلال اضطرابی طبقه بندی می شود. سن تشخیص این اختلال عموما پنج سالگی است و پیش از این اکثرا این اختلال تشخیص داده نمی شود.

همچنین لالی انتخابی به علت یک ضربه و مشکل عاطفی، غفلت یا سوء استفاده به وجود نمی آید. پس لالی هایی که ممکن است از یک آسیب یا ضربه ای عاطفی همچون از دست دادن یک عزیز سر چشمه بگیرند و به طور ناگهانی ایجاد شوند با این اختلال فرق دارند. در مورد این اختلال ممکن است تصور هایی غلط وجود داشته باشد و آگاهی کم والدین و دیگر بزرگسالان امکان دارد باعث شود که به کودک به چشم یک کودک نا فرمان و متخاصم نگاه شود.

گاهی نیز برخی دیگر از رفتار های این کودکان تشخیص اختلال موتیسم را سخت می کند. ممکن است یک کودک به غیر از صحبت کردن در زمینه ها و امور دیگر اعتماد به نفس داشته باشد و پیشرفت کند ولی از طرفی یک کودک دیگر مبتلا به این اختلال کاملا گوشه گیر شود و حتی توان ارتباط غیر کلامی نیز نداشته باشد. برای تشخیص این اختلال لازم است که برخی کارکرد های فرد مانند تحصیل یا شغل و یا ارتباط اجتماعی بر اثر بیماری مختل شده باشد. همچنین این ناتوانی باید حداقل یک ماه طول بکشد.

علت لالی انتخابی

برای اختلال لالی انتخابی تا به امروز دلیل مشخص و شناخته شده ای یافت نشده ولی عواملی شناسایی شده اند که احتمال بروز این اختلال را افزایش می دهند. مثلا سابقه ی ابتلا به یک اختلال اضطرابی و لالی انتخابی، روش و سبک زندگی دوری گزین در هنگام مواجه شدن با موقعیت های جدید و ناآشنا، دیر کنار آمدن با موقعیت های جدید و دیگر مشکلات زبان و گفتار و ژنتیکی همگی در ایجاد لالی انتخابی می توانند نقش داشته باشند.

از دیدگاه برخی متخصصان اختلال لالی انتخابی ترس صحبت کردن با برخی افراد خاص و یا در موقعیت های خاص است. همین موضوع سابقه جدایی از والدین و بستگان نزدیک را در این اختلال مهم می کند‌. از طرف دیگر اگر کودک اختلال هایی در گفتار و شنوایی خود داشته باشد به تنهایی عامل مهمی در استرس زا بودن صحبت کردن می شود که ممکن است باعث شود کودک بیشتر از حرف زدن فرار کند.

همچنین کودکانی نیز هستند که اطلاعاتی که از حواس پنجگانه به دست می آورند را نمی توانند به خوبی پردازش کنند و این موضوع باعث می شود که کودک وقتی در موقعیت های پر ازدحام قرار می گیرد چون به خوبی متوجه موقعیت نمی شود حالتی گنگ دارد و سکوت می کند. مواردی نیز وجود دارد که لالی انتخابی از یک حادثه ی شدیدا دلخراش و آسیب زا ناشی می شود. این حالت حالتی متفاوت را به وجود می آورد که در آن فرد در یک موقعیت که پیش از حادثه مشکلی در صحبت کردن نداشت دچار مشکل گفتار و خاموشی می شود.

درمان اختلال لالی انتخابی

بعد از اینکه تشخیص لالی انتخابی داده می شود نیاز است یک سری اقدامات برای درمان صورت گیرد. اول از همه چیز باید بدانیم این اختلال نیازمند مداخله پزشکی است و باید پیگیری شود. باید مشخص کنیم که در چه زمینه ها و موقعیت هایی لالی انتخابی دیده می شود و می توان از ظرفیت های اطراف برای درمان استفاده کرد.

اگر این اختلال در کودکی ایجاد شود و درمان نشود امکان دارد که کودک مشکلاتی پیدا کند که موارد زیر برخی از این مشکلات هستند:

• مهارت های صحبت کردن و گفتاری را به خوبی نمی آموزد
• اعتماد به نفس او کاهش می یابد
• مورد ظلم و قلدری واقع می شود
• به فردی منزوی تبدیل می شود
• در ارتباط های ساده روزانه مانند تماس چشمی و قوانین صحبت کردن ناآگاه می شود
• در عملکرد تحصیلی او تاثیر می گذارد

یکی از اصلی ترین روش ها برای درمان اختلال لالی انتخابی را می توان رفتار درمانی نام برد. در روش رفتار درمانی به مرور کودک را در شرایطی قرار می دهند که در آن شرایط در صحبت کردن مشکل دارد و کم کم برای او تکالیف گفتاری دشوار تعیین می کنند در حالی که از او حمایت نیز به عمل می آید.

این نکته در رفتار درمانی اهمیت دارد که تکالیف درمان باید از ساده ای که کودک بتواند در آن موفقیت کسب کند؛ شروع شوند و به تدریج پیچیده تر شوند. وقتی کودک به این موفقیت رسید به او پاداش داده می شود و تشویق می شود و با گذشت زمان متوجه این موضوع می شود که اضطراب صحبت کردن او کاهش پیدا کرده و دیگر نیازی نیست که از صحبت کردن فرار کند.

گفتار درمانی در موتیسم یا لالی انتخابی

در گفتار درمانی کودکی که به لالی انتخابی مبتلا است؛ درمانگر ابتدا اطلاعات لازم از گذشته و روند بیماری کودک را به دست می آورد و بررسی می کند و همچنین از نظر دهانی حرکتی معاینه صورت می گیرد تا اگر مشکل جسمی بود از راه های مناسب اقدام شود. گفتار درمانگر به کمک فیلم هایی که نحوه ی صحبت کردن معمولی کودک در محیطی که راحت حرف میزند زبان بیانی کودک را مورد ارزیابی قرار می دهد و همچنین به کمک روش هایی که الزاما نیازمند صحبت کردن کودک نیست زبان درکی کودک را بررسی می کنند.

با مشاهده ی چگونگی روند بازی کودک و بررسی نحوه ی برقراری ارتباط های غیر کلامی او نیز می توان اطلاعاتی را در مورد لالی انتخابی به دست آورد. در فرایند درمان هدف این است کودک مبتلا به لالی انتخابی را تا حدی برسانیم که بتواند مهارت های ارتباطی خود را آسان تر بهبود بخشد‌. در این روش اکثرا از ترتیب و ترکیب درمانی خاصی استفاده می شود که مواردی همچون تشویق های مثبت، حساسیت زدایی، الگوبرداری از خود، ساخت یک محیط مناسب و درمان مشکلات رفتاری مخصوصا زبانی از بخش های مهم درمانی هستند.

درمانگران می کوشند که متناسب با شرایط و ویژگی های فردی هر کودک برنامه درمانی خاصی برای لالی انتخابی طرح ریزی کنند تا در کمترین زمان نحوه ی ارتباط کودک بهبود یابد. گفتار درمانی کودکان مبتلا به لالی انتخابی به مرور به رشد عاطفی مطلوب می رسند و از نظر تحصیلی و اجتماعی پیشرفت می کنند که هم کیفیت زندگی آنها بهتر می شود و هم اعتماد به نفس و عزت نفس آنها افزایش پیدا می کند.

امیدواریم که اطلاعات مفیدی را در مورد لالی انتخابی به شما کاربران گرامی ارایه کرده باشیم. لطفا نظرات، پیشنهادات و انتقاداتتون را در مورد لالی انتخابی در بخش دیدگاه های سایت، با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. در وبسایت مهدی خلیلی بهترین مطالب آموزشی روانشناسی قرار داده خواهد شد. امیدواریم از این مطالب آموزشی روانشناسی استفاده لازم را ببرید. مقاله بهترین روانشناس هم بسیار خواندنی است. پیشنهاد می شود این مقاله را نیز مطالعه نمایید.

پیج اینستاگرام مهدی خلیلی